افزایش قیمت آرد صنعتی تقریبا ناگهانی بود. غافلگیر کردن مردم در تصمیمات اقتصادی به عنوان ویژگی بارز دولت پیشین، باید برای دولت فعلی درس آموز بوده و از تکرار آن بپرهیزد.

افزایش ناگهانی قیمت آرد و ماکارونی واکنش‌هایی منفی به همراه داشته و عدم اقناع افکار عمومی از سوی دولتمردان به چالش‌های موجود در این حوزه دامن زده و سوالات بی جواب متعددی را برای مردم به وجود آورده است.

۱۱ اردیبهشت امسال، عباس تابش، رئیس سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در نامه‌ای به معاون صنایع عمومی خواست که قیمت‌های جدید ماکارونی را که افزایش قیمت‌هایی نزدیک به سه برابر داشته به کارخانه‌ها ابلاغ کند.

در این نامه قیمت ماکارونی رشته‌ای ساده ۵۰۰ گرمی، ۱۷ هزار تومان، ۷۰۰ گرمی ۲۴ هزار تومان و ۱۰۰۰ گرمی ۳۴ هزار تومان اعلام شد که این قیمت‌ها نسبت به قیمت‌های قبل رشد نزدیک به سه برابری دارند. افزایش قیمت ماکارونی و نان‌های فانتزی به دنبال افزایش ناگهانی قیمت آرد بود که انتقادات زیادی را به همراه داشت.

توضیحات مسئولان درباره گرانی آرد و ماکارونی؛ دیرهنگام و ناکافی

به دنبال این اتفاقات، مسئولان مختلف از جمله مسئولان سازمان برنامه و بودجه، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت اقتصاد مطالبی را درباره علت گرانی آرد مطرح و عنوان کردند که این کار برای جلوگیری از قاچاق انجام شده و یارانه جبرانی آن به مردم داده می‌شود.

توضیحاتی که علاوه بر دیر هنگام بودن، کافی هم نبود و حداقل همه مردم را قانع نکرد. در حال حاضر همچنان سوالات متعددی برای افکار عمومی بی جواب مانده و جامعه نسبت به مباحثی مانند افزایش قیمت‌های جهانی و قاچاق کالاهای اساسی را به عنوان دلایل منطقی برای گران کردن آرد، مقاومت دارد.

در این راستا اگر چه اکثر کارشناسان معتقدند که دولت چاره‌ای جز حذف یارانه آرد نداشته اما تقریباً اغلب آنها زمان و شیوه اجرای این طرح را درست نمی‌دانند. چیزی شبیه افزایش قیمت بنزین در آبان ۹۸ و اتفاقاتی که به دنبال آن رخ داد، چرا که در آن زمان نیز دولت چاره‌ای جز حذف یارانه بنزین نداشت اما شیوه اجرای آن بسیار غافلگیرکننده و نادرست بود.

یک تجربه تلخ!

این در حالی است که رئیس جمهور ۲۷ آبان ماه در سفر به استان زنجان در دیدار با فرهیختگان این استان با تاکید بر لزوم حل مشکلات با روحیه انقلابی گفته بود: ما باید نظام اقتصادی کشور را اصلاح کنیم و این اصلاح حتماً با نظر نخبگان و اقناع مردم است، دولت در این زمینه شوک اقتصادی وارد نخواهد کرد و در اجرای تصمیمات و جراحی‌های اقتصادی مردم را غافلگیر نمی‌کنیم.

با توجه به این سخنان، به نظر می‌رسد مناسب بود شخص رئیس جمهور درباره حذف یارانه آرد و افزایش قیمت آن با مردم سخن گفته و افکار عمومی را همراه و قانع می‌کرد چرا که با افزایش ناگهانی قیمت‌ها، دولت علاوه بر اینکه به موقعیت سیاسی و اجتماعی خود لطمه می‌زند، احتمال موفقیت اجرای طرح‌های اقتصادی را نیز کاهش می‌دهد.

از طرفی در ماه‌های اخیر، قیمت‌های کالاهای اساسی و ضروری اقلام خانوار به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرده به طوری که علاوه بر گوشت قرمز کالاهایی مانند برنج نیز معیشت خانوارها را تحت فشار قرار داده و قیمت کالاهای دیگر از جمله شکر، حبوبات، میوه و صیفی جات نیز تورم بالایی را داشته است. بنابراین طبیعی است که افزایش قیمت آرد صنعتی و ماکارونی در ادامه ریل این گرانی‌ها، اگر چه تأثیر تعیین کننده‌ای در محاسبات اقتصادی اغلب خانواده‌ها ندارد اما به طور قطعی بر آرامش روانی جامعه اثر منفی می‌گذارد.

در این میان برخی از حامیان این طرح، به رانت نجومی برخی از کارخانجات خصوصی مصرف کننده آرد یارانه‌ای -مانند کارخانجات تولید ماکارونی، کیک و کلوچه و…- اشاره کرده و جو ایجاد شده را ناشی از قطع این رانت کلان می‌دانند که تا کنون باعث ثروت اندوزی بی دردسر و عجیب و غریب برخی از آنان شده است. حتی با پذیرش این موضوع نیز، مسئولان پیش از تصمیم گیری و اجرا باید نسبت به این قضیه روشنگری کرده و مردم را نسبت به آن توجیه می‌کردند.

در چنین شرایطی از دولتمردان انتظار می‌رفت با دقت و تدبیر بیشتری عمل و با صحبت کردن با مردم و اقناع افکار عمومی بستر لازم را برای اجرای طرح‌های اقتصادی خود فراهم کنند. دولتمردان باید قبل از اجرای طرح مذکور با مردم به شکل واضح درباره دلایل این اقدام و چرایی آن صحبت و نحوه انجام کار و پرداخت یارانه را به طور کامل تبیین می‌کردند تا نکته مبهمی در ذهن آنها باقی نماند در چنین شرایطی جامعه نیز با دولت همراهی می‌کرد و طرح به بهترین نحو ممکن اجرا می‌شد اما اقدام فعلی منجر به واکنش‌های فراوان شده و همین مساله راه را برای موفقیت آمیز بودن طرح دشوار می‌کند.

در پایان ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که در شرایط فعلی نیز اولین و مهم‌ترین اقدام دولت در بالاترین سطوح، باید سخن گفتن صادقانه و صریح با مردم باشد. این تعامل و رابطه میان دولت و ملت، راه را بر فضاسازی‌های کسانی که با اخبار و تحلیل‌های نادرست و اضطراب آفرین، آرامش جامعه را نشانه رفته اند می‌بندد.